26 Şubat 2018 tarihli ve 30344 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Kedi, Köpek ve Gelinciklerin Kimliklendirilmesi ve Kayıt Altına Alınmasına Dair Yönetmelik”le evde yaşayan kedi, köpek ve gelinciklere mikroçip takma zorunluluğu getirildi. Çip taktırmak için verilen son tarih ise 31 Aralık 2022. Bu tarihe kadar 6 aylıktan büyük evcil hayvanlarına çip taktırmayan kişilere 3 bin 642 Türk Lirası (TL) idari para cezası verilecek.
Çip hangi bilgileri kaydediyor?
Çip uygulaması ile Ev Hayvanı Kayıt Sistemi’ne (PETVET) hayvanın adı, pasaport numarası, türü, ırkı, cinsiyeti, rengi, doğum tarihi, sahibinin adı, bulunduğu il, ilçe, köy/mahalle, acil durumda ulaşılabilecek kişi bilgileri ile birlikte aşı, sahip değişikliği, kayıp ve hayvana yapılan operasyon bilgileri de kaydediliyor.
İl/ilçe tarım ve orman müdürlüklerinde çip fiyatı 85 TL. Özel veterinerlerde ise taban fiyat 300 TL’den başlıyor.
1 milyon 101 bin 557 adet ev hayvanı çiplendi
Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nin kedi, köpek ve gelinciklerin kimliklendirilmesine ilişkin yaptığı açıklamaya göre, Türkiye’de 4 ile 6 milyon arasında sahipli küçük evcil hayvan olduğu tahmin ediliyor.
Şu ana kadar çiplenen hayvan sayısı ise yaklaşık 1 milyon. Yani, 21 Aralık’ta açıklanan verilere göre, evcil hayvanların yaklaşık yüzde 25’i çiplendi. Bakanlığın bugün yaptığı açıklamaya göre, 1 milyon 101 bin 557 adet ev hayvanı kimliklendirilerek kayıt altına alındı.
Çip için süre uzatmaya yeşil ışık
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, 26 Aralık’ta Beştepe’de gerçekleştirilen kabine sonrası yaptığı açıklamada 31 Aralık’a kadar çip taktırma zorunluluğu nedeniyle yoğunluklar olduğu ve sürenin uzatılma ihtimali ile ilgili sorulan soruya “Bir bakacağız ona; yani şu ana kadar ki rakamların genel gidişatına da bakarak değerlendireceğiz, olabilir” diye cevap verdi.
Bakanlığın bugün (28 Aralık) yaptığı açıklamaya göre, 31 Aralık’a kadar evcil hayvanına çip taktırmayan kişilere cezai işlem uygulanmaması için il/ilçe tarım ve orman müdürlüklerine, serbest veteriner hekimlere beyanname ile müracaat etmesi gerekiyor. Sahipsiz hayvanların veteriner hekimler tarafından yapılacak tedavilerinde herhangi bir kısıtlama bulunmuyor.
Açıklamada yer alan bir diğer bilgiye göre, evcil hayvanlarını terk eden kişilere yeni yılla birlikte 6 bin 72 TL idari para cezası uygulanacak.
Evcil hayvanlara çip takılması zorunluluğunu Medyascope’a değerlendiren Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Hayvan Hakları Komisyonu İstanbul İl Başkanı Ayşem Özleyiş Oğuz, “Çip, aşırı derece işlevsel bir şey değil ama belki bir derece terk edilmelerin önüne geçmek için önleyici olabilir. Genel anlamda işlevsel olduğunu düşünmüyorum çünkü altı doldurularak çıkarılmış bir çipleme değil. Konuyla ilgili çok fazla spekülasyon var. Pek çok hayvan bakan gönüllü var. Sokakta bakılan hayvanları belediyenin çiplemesi lazım ama belediyelerin bir çoğunda çipleme uygulaması yok. İnsanlar endişeli” dedi.
“Sorduğunuz soruların cevaplarını alamıyorsunuz”
Çip taktırmanın zahmetli bir iş olduğunun altını çizen Oğuz, “Evinde 10-13 kedi bakan arkadaşlarımız var. Veterinerlerde çip bulunamayabiliyor. Müdürlüklerde uzun çip kuyrukları var. Çipin uygulanamayacağı hasta hayvanlar var. Bununla ilgili de netlik yok. Sorduğunuz soruların cevaplarını alamıyorsunuz” diye devam etti.
Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan, çip uygulamasını şöyle değerlendirdi:
“Bugüne kadar Türkiye’deki hayvanların sayısını tahmini olarak söylüyorduk, hala da öyle. Dolayısıyla birçok hizmet aksıyor. İster sokak hayvanı olsun ister sahipli hayvan olsun bir planlama yapabilmek için önce sayısını bilmek gerekiyor. O nedenle kayıt altına alınma bu açıdan önemli. Bu uygulama ile sokağa hayvan terk etmenin önüne geçilebilir.”
Çip bulmakta sorunlar yaşandığını dile getiren Arslan, “Aylık mikroçip ihtiyacı yaklaşık 30 binken şimdi aylık 100, 150 bine yaklaştı. Bir anda yüklenme olunca tedarikte sorunlar yaşandı. Mikroçip takılırken bir aparat hayvanın derisinin altına yerleştiriliyor. Elbette can acıması söz konusu ama aşı yaparken de canı yanıyor. Çok acı veren bir işlem değil. Enjeksiyonla deri altına bırakılıyor. Çok ender olarak deri altında apse yapabiliyor. Bu oldukça nadir bir olasılık” diye konuştu.
Zorunlu çip uygulamasıyla ilgili kafasında soru işaretleri olduğunu söyleyen hayvan hakları aktivisti Erkan Altay ise, “Mesela eski tip çipler var, örneğin benim köpeklerimden bir tanesinde eski tip çip var. Bu sisteme kaydedilemiyor. Veteriner hekim, bana ikinci bir çip takılması gerektiğini söyledi. Dolayısıyla iki çipli hayvanlar olacak. Özellikle 10 yaş üstündeki kedi ve köpeklerde eski tür çipe daha çok rastlanıyor” dedi.
Çip sisteminin zaten olması gereken bir şey olduğunu dile getiren Altay, “Keyfilik ön planda. Kalıcı çözüm bulunmuyor. Bir şey yapılıyormuş gibi gösteriliyor. Şu an yapılan gömleğin yanlış yerden iliklenmesi gibi bir şey. Yani, bu kadar kısa sürede bütün evcil hayvanların çiplenmesi mümkün değil. Sürenin uzatılması gerekiyor. Yasaklı addedilen türlerde de süre yeterli değildi. Aynı hatayı tekrar yapmasınlar” diye ekledi.
“Hayvana herhangi bir zararı bulunmamakta”
İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürü Ahmet Yavuz Karaca’ya “Görüştüğümüz bazı hayvan sahipleri, hayvanlarının hasta olduğunu ya da yaşlarının ileri olduğunu söyleyerek çip konusunda endişeleri olduğunu belirttiler, çip her evcil hayvana taktırılabilir mi, olası bir yan etkisi var mı?” sorusunu sorduk kendisi sorumuzu şu şekilde yanıtladı:
“Kedi, köpek ve gelinciklere içinde 15 karakterli kod numarası bulunan mikroçip, hayvanın iki kürek kemiği arasına veya sol tarafta boynun kulağa yakın kısmına deri altına enjektör vasıtasıyla uygulanmaktadır. Deri altı uygulanan mikroçip, pasif radyo dalgaları ile çalışmakta olup sürekli aktif değildir. Herhangi bir mikroçip okuyucu ile radyo dalgası gönderildiğinde gönderilen radyo dalgasını yansıtarak çalışmakta olup, hayvana herhangi bir zararı bulunmamakta. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de aynı yöntemle kedi, köpek ve gelincikler kimliklendirilmektedir.”
Karaca’ya çip taktırmak için son tarihte uzatma olup olmayacağını da sorduk ancak kendisi süre uzatımına dair bir bilgi vermedi. Karaca, ev hayvanı sahiplerinin yıl sonuna kadar il/ilçe tarım ve orman müdürlüklerine beyanname ile müracaat etmeleri halinde, mikroçip uygulaması ve kayıt işlemi sürecinde herhangi bir cezai işlem uygulamasına tabi tutulmayacaklarını hatırlattı.