İnsanlara karşı saldırganlık: Kedilerin saldırgan olması normal midir?
Evcil kedilerde görülen saldırgan tepkiler, bu türün doğal davranışıyla yakından ilişkilidir ve bunlar avlanma, oyun ve sosyal çatışmanın normal parçasıdır.
Ancak kediler insanlara karşı saldırganlık gösterdiğinde bu "sorunlu davranış" olarak adlandırılabilir. Buna bağlı olarak kedinin bu davranışını tetikleyen faktörü bulmak ve normal olup olmadığını tespit etmek önemlidir. Normal saldırganlık oldukça öngörülebilirdir ve kedinin normal ihtiyaçları karşılanıyorsa, sorun davranışsal müdahale ile çözülebilir. Anormal saldırganlık daha az öngörülebilirdir, ilişkilendirmek ve tespit etmek zordur.
Kedilerin saldırganlığına ne sebep olur?
Saldırganlık bir teşhis değil, duygusal durumun bir sonucudur, bu yüzden bu durum kedi sahibi tarafından sorun olarak belirlendiğinde, kedinin geçmişi, yaşadığı ortam, sorunun ne zaman başladığı ve nasıl devam ettiği incelenerek her vaka bağımsız olarak değerlendirilmelidir.
Kedilerde saldırganlık genellikle aşağıdaki olgular tarafından tetiklenir veya bunlarla ilişkilidir:
- Sosyal baskılar
- Korku veya kaygı
- Gerginlik
- Uygunsuz oynama şekli
- Hastalık veya ağrı
Her davranışsal sorunda olduğu gibi, sorunun ağrı veya hastalıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığından emin olmak için kedi sağlık kontrolünden geçirilmelidir. Bir değerlendirme ve tedaviden önce yaralanmaya karşı güvenlik önlemleri alınmalıdır. Böylece fiziki sebepler ortadan kaldırılabilir veya gerekirse tedavi edilebilir. Saldırganlık kişinin yaralanmasına sebep olursa ve veteriner hekim kedide fiziki bir sebep bulamıyorsa, bu aşamada bir davranış uzmanına danışılabilir.
Aşağıda saldırganlık olarak tanımlanan bazı senaryolar verilmiştir:
Yavru kediniz oyun oynarken sizi ısırıyorsa ne yapmalısınız?
Kediler yavruyken birbirleriyle kavga ederler ve birbirlerine sert bir şekilde kenetlenip boğuşurlar. Bu kavgalar biraz sert bir hal aldığında sona erer, böylece yavru kediler oyun oynarken ısırmamayı öğrenirler. Maalesef insanlar ellerini kullanarak benzeri oyunlar oynamaya çalıştıklarında bu kedilerde heyecan yaratır ve kedileri oyun adı altında ısırmaya ve tırmalamaya teşvik eder, bu da yaralanmaya sebep olabilir. Kediler elleri hedeflerken sonradan çıplak ayağa yönelirler ve yetişkin olduklarında ise her fırsatta el ve ayakların üzerine atlarlar.
Bu noktada kedinizin yalnızca sert bir şekilde oyun oynamaya mı alıştığı yoksa saldırgan olarak mı nitelendirileceği konusunda emin olmak için tespitte bulunmanız gerekir. Kedinizle oynadığınız oyunlara uzuvlarınızı hiçbir şekilde dahil etmeyerek oyun saldırganlığını engelleyebilirsiniz. Piyasada çok sayıda oyuncak mevcut, bunların birçoğu ise uzaktan kullanım kolaylığı sağlayan çubuklara veya değneklere bağlı. Bu sayede kediniz av oyunu yerine ellerinizi nazik okşamalar, tutma ve besleme ile ilişkilendirecektir. Ona bağırmak, burnuna hafifçe vurmak veya başka bir cezalandırma yöntemi kullanmaktan kaçının çünkü bu davranışınızı oyunun bir parçası veya bir tehdit unsuru olarak algılayabilir. Böyle bir davranış kedinize yeni ve kabul edilebilir oyun yöntemlerini öğretmeyecektir.
Siz kedinizi sevmek isterken o sizi neden ısırır?
Bu yaygın bir sorundur ve sıklıkla "sevme ve ısırma sendromu/eşiği" olarak bilinir.
Birçok kedi okşanmaktan hoşlanır çünkü bu onlara yavruyken anneleri tarafından yalandığı dönemleri hissettirir. Ancak yetişkin kedinin güçlü bir hayatta kalma mekanizması vardır, kendilerini fazla gevşemiş ve rahat bırakırlarsa bir saldırıya açık olacaklarını hissedebilirler. Buna bağlı olarak keyif ve potansiyel tehlike arasında bir çelişki yaşarlar ve bu durumdan kaçmak için aniden saldırgan bir tavır sergilerler. Hatta kediler çoğunlukla okşanırken buna patileriyle bir son verip birkaç adım uzaklaşarak bu durumdan utanmış gibi bir tavır sergilerler.
Bazı kediler okşanmaya diğerlerinden daha fazla izin verirler ve bu yavruyken insanlarla daha fazla deneyim yaşamalarından kaynaklanabilir. Saldırgan bir davranış sergileyen kedilerin tümü sizi güçlü bir şekilde uyarmak için öncesinde güçlü sinyaller verirler. Örneğin, mırlamayı keserler, görünür bir şekilde kasılırlar, kuyruğunu bir yandan diğer yana vururlar ve hatta tıslarlar. Aldığınız ilk sinyalde okşamayı bırakırsanız büyük ihtimalle ısırılmazsınız.
Kediler yaklaştığınızda neden tıslar?
Saldırganlık hem savunma hem de saldırı amaçlı kullanılabilir. Bu davranış korku esaslı olduğunda ve kedi kendisini tehlikeye açık hissettiğinde, tamamen hayatta kalma stratejisi olarak kullanılır. Birçok kedinin erken dönemde insanlarla sosyalleşmekten mahrum kalması, insanların varlığından korku duymalarına sebep olur, istemedikleri yakınlaşmalar ve ilgi karşısında caydırmak amacıyla saldırganlık sergileyebilirler. Saldırganlık tehdidi geri çekilmenizi sağlamazsa, maalesef kedi kaçmak için diş ve pençelerini kullanabilir.
Kediniz pencerede başka bir kedi gördüğünde size neden saldırmış olabilir?
İnsanların hareket etmeleri veya dokunma karşısında yönlendirilmiş saldırganlığın kurbanı olduğu durumlar söz konusudur. Kedi sahipleri, kedilerini dışarıda bulunan başka bir kedinin karşısında paniğe kapılmış şekilde gördüklerinde sıklıkla onları sakinleştirmek isterler ancak bunun bedelini kendilerine yönelen bir saldırının kurbanı olarak öderler. Bu duygusal tepki öylesine yoğun olabilir ki kedi sahibiyle ileride girilen her temas benzeri bir ruh halini tetikleyebilir. Dahası bu durum kedi sahibine karşı duyulan açık bir korkuyla birleşir ve bir saldırıya uğrayacaklarını düşünürler, sonuç olarak da kısa sürede aralarındaki güven ilişkisi yok olur. Böyle bir durumda veteriner hekiminiz size bir davranış uzmanına danışmanız konusunda tavsiyede bulunacaktır.
Kediniz sizi ciddi bir şekilde ısırırsa veya tırmalarsa ne yapmalısınız?
Bir kedinin sizi ciddi bir şekilde ısırması veya tırmalaması oldukça acı vericidir ve böyle bir şey gerçekleştiğinde daha fazla yaralanmamak için güvenlik önlemleri alınmalıdır. Kediye dokunmayın veya yaklaşmayın, özellikle de saldırının ardından oldukça gergin (ör.: Saldırgan sesler çıkarması veya vücut diliyle bunu belirtmesi) veya kedi sahibine anormal davranışlar sergiliyor gibi görünüyorsa.
Yapılacak ilk şey kediyi insanlardan veya saldırıya uğrayabilecek diğer hayvanlardan uzaklaştırmaktır. Bu kedi kendi kendine oldukça korkmuş olacaktır, dolayısıyla olabildiğince sakin kalmak daha fazla olay yaşanma ihtimalini azaltacaktır. Kedinin bulunduğu odadan kendinizi veya diğerlerini çıkartabilirsiniz veya başka bir odaya kaçmasına izin vererek kediyi oraya kapatabilirsiniz. Herhangi bir olası kaçış rotasını kapatmadığınızdan emin olun ve kesinlikle kedi üzerinde hâkimiyet kurmak amacıyla ona bağırmayın, üzerine gitmeyin veya cezalandırmayın, böyle bir davranış tehditkâr olarak algılanacağından kedinin saldırganlığını kesin bir şekilde arttıracaktır.
Kediyi güvenli bir alana kapattıktan sonra yaralarınızı akan suda yıkayın ve vakit kaybetmeden bir hekime başvurun. Ayrıca konuyu görüşmek için veteriner hekiminizle iletişim kurun ve saldırı esnasındaki veya sonrasındaki tavırlar ile alakalı tetikleyici sebepler ve kedinin karakterine özel tavırlar hakkında bilgi verin. Bu durumdan oldukça fazla etkilenmeniz oldukça normaldir ve olayı tekrar hatırlamak çoğunlukla zor gelecektir.
Bacaklar ve kollar gibi vücudunuzun saldırıya açık noktalarını korumak oldukça önemlidir, iç mekanda geçici olarak kalın botlar ve eldivenler kullanışlı olabilir. Ayrıca kedinize bir sebeple yaklaşmanız gerekiyorsa koruma gözlükleri takmanız güvende hissetmenizi sağlayabilir. Kediler genellikle saldırı olayından birkaç saat sonra sakinleşirler ancak daima dikkatli olmak önemlidir.
Kedi ısırıkları tehlikeli midir?
Kedi ısırıklarının vücutta derin yaralar açması muhtemeldir. Bu yaralarda kedinin ağzındaki Pasteurella multocida gibi hastalığa sebebiyet veren bakteriler enfeksiyona sebep olabilir.
Çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler kedi ısırığı ve tırmalamasının sebep olduğu tıbbi sorunlara karşı daha hassastır. Kedi tarafından ısırıldıktan sonra şişme, kızarıklık, ağrı, ateş veya baş ağrısı belirtileri görülüyorsa daima bir hekime danışın.
Isırıldıktan sonra kedinin tekrar saldırmasını engellemek mümkün müdür?
İnsanlara karşı gösterilen saldırganlık vakalarında ilerisi için tahminde bulunmak birçok faktöre bağlıdır, bu kedinizin ilk saldırganlık gösterdiğinde kaç yaşında olduğu, saldırganlık dönemlerine ne kadar süredir katlandığınıza, saldırganlığın ve buna bağlı yaralanmaların yoğunluğuna göre değişiklik gösterir. Kediler yaygın olarak yüzeysel çiziklere ve deriye ciddi anlamda zarar vermeyen kesiklere yol açarlar. Kendi hayvanınızın tıbbi yardım gerektirecek bir zarar vermesi ise nispeten nadir karşılan bir durumdur.
Sorunun çözümünü arıyorsanız, aynı olayın tekrar yaşanıp yaşanmayacağı ile alakalı tahminde bulunmak davranışların öngörülebilirliğine ve özellikle evde yaşayan küçük yaştaki, yaşlı veya saldırıya açık bireyleri koruyup korumayacağınıza göre değişir.
Bu sorunun sebeplerinin altında, tespit etmenin zor olduğu tıbbi sorunlar da yatabilir. Soruna yönelik uygulanacak davranış terapisi programı karmaşık olabilir ve bu programın sürdürülmesinde tüm aile fertlerinin tutarlı olması gerekebilir. Veteriner hekiminiz kedinizi muayene ettikten sonra dikkatli bir değerlendirme yapmanız ve uygunsa bir davranış uzmanına danışmanız önemli olacaktır.
Kedinizden korktuğunuz için onu başkasına vermeyi mi düşünüyorsunuz?
Kedi sahiplerinin aniden saldırganlaşan bir kedinin çevresinde gerginleşmeleri şaşırtıcı bir olay değildir. Birçoğu böyle bir olaydan sonra bir davranış programı izleme kararı almazlar. Saldırganlık konusunda tamamen açık davranmadığınız ve olayın gerçekleşmesini sağlayan tetikleyici sebeplerin eksiksiz ayrıntılarını vermediğiniz sürece hayvanı yeniden sahiplendirmek ve aynı sorunu bir başkasına aktarmak sorumsuz bir davranış olacaktır. Hayvanınızı tekrar sahiplendirmeyi üstlenen kurum bu faktörleri tespit etmek için yaşadığınız ortam ve koşulları inceler ve kedinin yaşama ortamının yalnızca değiştirilmesiyle sorunlu davranışın çözülüp çözülmeyeceğine karar verir. Her durum birbirinden farklıdır ve bu yüzden her biri ayrı bir vaka olarak değerlendirilmelidir.
Saldırganlığın belirtileri nelerdir?
Genellikle kedinizin (veya yaklaştığınız herhangi bir kedinin) sizin bulunduğunuz ortamda sergilediği ve dikkat etmeniz gereken saldırganlık belirtileri vardır. Aşağıdakiler bunlar arasında sayılabilir:
- Genişlemiş göz bebekleri, doğrudan size bakması
- Kuyruğunu hızlı hareketlerle bir taraftan diğerine sallaması veya vurması
- Tıslama, hırlama veya tükürme
- Kulakların başın arkasına doğru yatık veya geriye dönük olması
- Vücut duruşunun çoğunlukla yere yakın veya gergin olması
Bu belirtilerden birini görmeniz durumunda uzak durmanız ve fiziki temas kurmamanız en iyisidir. Kedinin verdiği bu işaretleri dikkate alır ve ona yaklaşmazsanız saldırmaya teşvik etmemiş olursunuz ve bir sorun yaşanmaz.
Geçmişte saldırganlık gösteren bir kediye nasıl davranmalısınız?
Bu durum saldırganlığın hangi şartlar altında yaşandığına göre değişir ancak genel olarak konuşmak gerekirse, herhangi bir kedi için teması kendisinin başlatmasına izin vermek ve fiziki teması oldukça kısa tutmak en iyisidir. En azından kendinizin ne seviyede bir ilgiye tahammül ettiğini ve hoşlandığını öğrenene kadar onun başının arkasını, yanaklarını ve çenesini okşamanız uygun olacaktır. Kedinin sizinle olan etkileşiminin nitelik ve miktarını onun belirlemesine izin vermeniz daima en iyisidir.
Kedi genel olarak kendisine yaklaşıldığında veya insanlara karşı gerginlik sergiliyorsa, her ne kadar zararsız da olsa yaklaşıldığında tehdit hissediyorsa ona bu durumdan kaçabilmesi için izin verilmelidir. Tehlikeden kaçmak doğal bir içgüdüdür ve bu içgüdüyü engellerseniz korkuya kapılan kedinin saldırganlaşmasına sebep olursunuz.